Netwerkparticipatie: een vanzelfsprekendheid… of toch niet?

Mariel Vluggen:

Na 38 jaar als röntgenlaborante te hebben gewerkt, is Mariel (69) als pensionado drukker dan ooit. 

“Maar dan wel in de positieve zin van het woord”, lacht Mariel. “Ik ben altijd al in de zorg actief geweest. Vanaf 2013 heb ik regelmatig als clown bij onder ander Tobias rondgelopen, hetgeen ik altijd met veel plezier heb gedaan. De glimlach die je op de gezichten van de bewoners tovert, is onbeschrijfelijk. Vanuit die hoedanigheid ben ik toen als vrijwilliger vanaf april 2022 in de avonduren bij Tobias begonnen.”

Glimlach
“Mijn moeder van bijna 94 jaar woont sinds augustus 2021 in locatie St. Anna. Telkens als ik haar opzoek, ben ik vanzelf ook met anderen bezig. Het is toch logisch dat als ik voor mijn moeder een kopje koffie haal, dit gelijk voor een medebewoonster doe. Velen hebben het geluk eenvoudigweg niet dat ze nog familie of bekenden in de buurt hebben wonen. Hoe mooi is het dan om dit voor hen te kunnen betekenen? ‘Een kleine moeite voor een groot plezier’, zeg ik dan altijd. Als ik bewoners aan het glunderen krijg, is mijn dag weer goed.”

“Voor mij is dit absoluut geen opgave; dit gaat helemaal vanzelf. Ik ben eigenlijk constant in de weer, voor mijn moeder, maar tegelijkertijd ook voor andere bewoners op de afdeling. 

Niet omdat het moet, maar omdat ik het gewoon leuk vind. Ik hoop niet dat mijn moeder dit artikel leest”, lacht Mariel, “maar af en toe was ze zelfs jaloers als ik bij anderen het bed aan het verschonen was toen ik er afgelopen zomer werkte. Ze zegt dan: ‘waarom doe je dat niet bij mij?’

Uithelpen
“Omdat ik op een gegeven moment al zó kind aan huis was bij St. Anna en iedereen mij er inmiddels kende, heb ik vanwege personeelsgebrek aangeboden er tijdens de vakantie vrijwilligerswerk te gaan doen. 

Men vond dit een goed idee. Ik heb vervolgens mijn beschikbaarheid doorgegeven en ik moet zeggen dat ik me er vanaf het begin als een vis in het water voelde. Het was alsof ik in die korte uithelpperiode van enkele maanden al meteen deel uitmaakte van het zorgteam uit. Als ze me nu weer zouden vragen om uit te helpen, zei ik gelijk volmondig ‘ja’.

“Niet dat ik me verveel hoor!”, vervolgt Mariel. “Behalve dat ik in de cliëntenraad van Tobias zit, ben ik er momenteel samen met de bewoners druk bezig met het opsmukken van de Social Sofa. 

Tussendoor kan ik het dan niet laten om ook even tijd te maken om gezellig met een paar bewoners een potje rummikub te spelen of een praatje te maken. Of je het netwerkparticipatie noemt of welke naam je er ook aan geeft, ik vind het gewoon ontzettend leuk om te doen… er voor anderen zijn en voor hen te zorgen, familie of niet.”
/
* Enige tijd later…
Enkele maanden na het interview met Mariel kregen we het trieste bericht dat haar moeder op 94-jarige leeftijd was overleden. Wij begrepen dat Mariel desondanks nog steeds participeert. Reden genoeg om te vragen hoe ze er nu als vrijwilliger in staat. 

“Nadat we met een erehaag van zorgmedewerkers een mooi afscheid van mijn moeder hebben kunnen nemen, heb ik besloten om mijn werkzaamheden als vrijwilliger bij St. Anna voort te zetten”, vertelt Mariel. 

“Ik kon het niet over mijn hart krijgen om er niet meer voor de bewoners te zijn. Ik werd namelijk altijd gevraagd als vierde persoon om een potje mee te kaarten, anders kon het spelletje niet doorgaan. 
Symbolisch zie ik dat ook voor de rest van de activiteiten waar ik altijd al actief bij betrokken was. En hoewel het zo nu en dan energie vergt, geeft het me anderzijds ook weer heel veel energie als ik iets voor de mensen kan betekenen. Even dat kopje koffie en een leuk gesprekje met de bewoners voeren, tovert een glimlach op hun gezichten.”

Luisterend oor
Alsof het zo moest zijn, komt halverwege een bewoonster naar Mariel toe met de vraag of zij haar even naar de overkant naar de Plus kan begeleiden. Mariel aarzelt geen moment en neemt haar met een knipoog naar de interviewer onder de arm met de woorden: “Ik ben zo terug!”

Even later keert Mariel tevreden terug om het interview af te maken. “Kijk, hier doen we het toch allemaal voor.” 
Behalve enkele (avond)uurtjes per week bij St. Anna aanwezig te zijn, doet ze hetzelfde bij Tobias. “Dit is mijn passie; gewoon aanwezig zijn en een luisterend oor bieden, is vaak al voldoende.”

Anita Diederen:

“Bovenstaand kan ik alleen maar beamen”, voegt Anita eraan toe. “Mijn schoonmoeder woont in Tobias en als ikzelf al niet aanwezig ben, dan zijn er altijd zorgharten als Mariel die altijd wel een praatje met haar komen maken of een spelletje met haar doen. Geweldig toch?”

Eenzaamheid
“Zelf ben ik ook inmiddels alweer 33 jaar werkzaam bij Sevagram, waarvan al meer dan 20 jaar als administratief medewerker bij 
St. Anna”, vervolgt Anita.

“Als je mij vraagt hoe ik netwerk-participatie zou omschrijven, dan denk ik dat dit een stukje zorg en welzijn is voor kwetsbare oudere bewoners als verlenging van hetgeen ze thuis ook altijd van ons hebben gekregen. Maar aangezien het wereldje om ouderen heen steeds kleiner wordt, waardoor eenzaamheid kan toeslaan, is het mooi dat ook anderen behalve familie zich om hen bekommeren.”

“Het wereldje om ouderen heen wordt kleiner en kleiner. Zelf ben ik van nature ook zorgzaam. Dit heb ik van thuis uit meegekregen, maar ook bij mijn schoonfamilie heerste altijd al dat hechte familiegevoel. 

Vanaf het begin dat ik mijn man heb leren kennen en bij hem thuis voorgesteld werd, voelde het er als een warm bad. Mijn schoonmoeder is altijd in de weer geweest voor ons en voor anderen, heeft hard gewerkt in het café van haar ouders en stond altijd klaar voor haar gezinnetje. 

Zo zorgzaam als mijn schoonmoeder altijd voor haar man, haar kinderen en mij was, zo geven wij haar dit met veel plezier terug. Niet alleen omdat ze dit verdient, maar omdat ik het bovendien niet meer dan normaal vind dat ouderen niet in een isolement thuishoren.”

Gezelligheid en aandacht
“Vanaf het moment dat mijn schoonmoeder zo’n 3,5 jaar geleden bij Tobias ging wonen, kom ik haar 2 à 3 keer per week opzoeken om gezellig met haar te kletsen en een kopje koffie te drinken. Het is namelijk slechts een kattensprong van St. Anna naar Tobias, dus een bezoekje na mijn werk is prima te combineren.

Als ik er dan toch eenmaal ben om met mijn schoonmoeder naar de Gasterie te gaan, neem ik automatisch altijd iemand van de afdeling mee om samen naar de mis te gaan of een praatje te maken. 

‘s Zomer gaan we regelmatig bij een ijssalon samen een lekker ijsje eten. En ook haar kinderen komen ieder weekend met de kleinkinderen op bezoek om met haar een stukje vlaai te komen eten. Bovendien neemt haar dochter (mijn schoonzus) Ingrid haar en een 92-jarige bevriende bewoonster eens per maand mee naar huis in Duitsland om daar voor hen te koken. Daarna brengt ze hen weer terug naar Tobias. Hoe mooi is dat?
Wij komen allemaal uit gezinnen waar muziek de boventoon voert. Zo is mijn man reeds jaren lid van de Schintaler en zijn we altijd verbonden geweest met de fanfare in Schinnen. Wij nemen mijn schoonmoeder daarom regelmatig mee naar concerten waar ze dan enorm van geniet. Je hoort het, aan aandacht heeft mijn schoonmoeder gelukkig geen gebrek... en zo hoort dat”, besluit Anita glimlachend.

Ine en Jos Kern:

Na jarenlang in Maastricht gewoond te hebben, verhuisde mevrouw Erens naar een aanleunwoning in Douvenrade. Sinds een jaar woont de inmiddels 97-jarige Mia Erens met veel plezier in St. Anna.

Om de hoek
“Wij wonen nu slechts enkele straten verderop, dus hoe makkelijk is het om mijn moeder op te komen zoeken”, vertelt Ine.

“Ik ben er om de twee dagen. Zeker nu ik met pensioen ben, kan ik dat prima combineren met mijn vrije tijd. Sterker nog, na enkele maanden dat mijn moeder hiernaartoe verhuisde, heb ik aangeboden om zo nu en dan bij te springen als er handjes nodig zijn. Dit heeft erin geresulteerd dat ik nu minimaal één keer per week meehelp met het ontbijt en daar hoort natuurlijk ook af en toe een eitje bakken bij. Bovendien help ik mee bij andere activiteiten, zoals het aanbrengen van de kerstversiering en het ondersteunen bij creatieve activiteiten.”

“Ik vind het geweldig hier; alle zorgmedewerkers zijn schatjes. Ik breng mijn schoonmoeder om het weekend wel een bezoekje”, aldus Jos. 

“Vanwege mijn beroep als adviseur probleemgedrag is de zorg geen onbekende omgeving voor mij. Ik kom iedere week wel in een zorginstelling in Nederland en België en adviseer daar het personeel hoe probleemgedrag onder andere te verhelpen is door inzet van zorgtechnologie producten zoals onze Qwiek.up. 

Bovendien organiseren we samen met team Welzijn van St. Anna met de Qwiek.up regelmatig speciale bijeenkomsten voor de bewoners. Zo hebben we recent nog een André Rieu concert op de muur in de gasterie geprojecteerd. 

Onder het genot van een kopje koffie en een bonbon, met later nog wat hapjes, zag je de bewoners zichtbaar genieten. Het doet me goed om te zien dat je niet alleen voor je schoonmoeder, maar ook voor de andere bewoners iets extra’s kunt doen. 

Het kost ons maar weinig moeite om een dergelijke activiteit te organiseren, terwijl het veel plezier bij de bewoners oplevert.”

Netwerkparticipatie
“Vanwege mijn 47-jarige ervaring als apothekersassistente heb ik indirect ook met de zorg te maken gehad”, vult Ine aan. 

“Dit gecombineerd met mijn zorgzame karakter en de binding met ouderen hebben ertoe geleid dat ik nu met veel plezier aan netwerkparticipatie doe. Ik benoem dit zo met nadruk, omdat ik eigenlijk geen vrijwilliger ben, terwijl de werkzaamheden, die ik hier bij St. Anna verricht, vaak overlappend zijn met die van een vrijwilliger. 

Het enige verschil is dat ik nu zelf beter kan beslissen wanneer ik wel of niet kom. Eens per maand geef ik mijn beschikbaarheid door en wordt er gekeken waar ik bij kan springen, zodat op die manier het zorgpersoneel haar eigen spaarzame tijd beter kan invullen. Ik vind het in ieder geval geweldig… en ik weet zeker dat mijn moeder en de andere bewoners dat ook zo vinden”, lacht Ine.